Op woensdag 20 maart zal Prof. Dr. Rob Rutten een lezing geven met als titel “Zonneactiviteit: van Galilei tot ruimteweer”.

Met de ontdekking van zonnevlekken door Galilei begon de astrofysica: de natuurkunde van objecten elders in het heelal. Het is opmerkelijk hoeveel we sindsdien van de zon te weten zijn gekomen. We weten meer van haar inwendige dan van het binnenste van onze eigen aarde, we begrijpen veel verschijnselen op het zonsoppervlak, en we weten precies hoe het zonlicht daar ontsnapt. De laatste jaren is er ook grote vooruitgang in het begrip van de ijle zonneatmosfeer dankzij nieuwe telescopen op aarde en in de ruimte en de de komst van numerieke simulaties in supercomputers.

Echter, de grootschalige zonneverschijnselen die met magnetisme te maken hebben – inclusief vlekken, filamenten, vlammen, coronale explosies – blijven ons voor grote raadsels stellen. Met name de aard en werking van de inwendige dynamo die het zonnemagnetisme regelt en daarmee ook de activiteitscyclus en het ruimteweer nabij ons planeetje blijven onbegrepen.

De lezing zal beginnen met een overzicht van het aanzien en de structuur van de zon en vervolgen met een “movie hour” potpourri van de activiteitsverschijnselen. De onderzoekstechnieken en de reeds verkregen inzichten komen tussendoor aan de orde.

Prof. Dr. Rob Rutten was ruim veertig jaar zonnefysicus in Utrecht. Ook was hij deeltijdhoogleraar in Oslo en komt daar nog geregeld. Hij is expert in hoe het licht van de zon ontsnapt en hoe de spectraallijnen in dat licht dienen als meetinstrument. Hij was nauw betrokken bij de waarnemingen met de Dutch Open Telescope op La Palma en onderzoekt momenteel de structuur van de zonnechromosfeer.