Galaxis

Op woensdag 18 oktober zal Dr. Anthony Brown een lezing komen geven over de Gaia ruimtetelescoop.

De Gaia-telescoop van het Europees ruimtevaartagentschap (ESA) is gelanceerd in 2013. Het doel is om de structuur en ontstaansgeschiedenis van de Melkweg te ontrafelen. Dit wordt gedaan door zeer nauwkeurig de afstand en beweging van 2 miljard sterren te meten. Maar Gaia doet veel meer. Uit nauwkeurige metingen van de kleuren en spectra van sterren worden de astrofysische eigenschappen bepaald, zoals leeftijd en chemische samenstelling. De combinatie van al deze data kan gebruikt worden om op zoek te gaan naar veranderlijke sterren, dubbelsterren, planeten en asteroïden, maar ook van verre sterrenstelsels en quasars. Ook de verdeling van stof tussen de sterren kan met Gaia data bepaald worden.

Anothony Brown zal eerst bespreken waarom deze missie van belang is voor sterrenkundig onderzoek en dan kort ingaan op wat er in de Gaia catalogus te vinden is. Op 13 juni 2022 is de derde publicatie van Gaia-gegevens verschenen, en de eerste wetenschappelijk resultaten daarvan zullen ook besproken worden. Voor meer info over Gaia zie http://www.cosmos.esa.int/gaia/.

Anthony is momenteel unversitair hoofddocent aan de Universiteit Leiden. Hij is in 1997 Leiden gepromoveerd in de sterrenkunde en heeft daarna een aantal jaren als postdoc in het buitenland gewerkt (Mexico, Duitsland). Sinds 2001 is hij weer werkzaam op de Sterrewacht in Leiden. Anthony is sinds 1997 betrokken bij Gaia, in eerste instantie voornamelijk bij het ontwikkelen van het fotometrische instrument en het voorbereiden van de verwerking van de fotometrische gegevens. Sinds eind 2012 is Anthony voorzitter van het Gaia Data Processing and Analysis Consortium. Dit is het samenwerkingsverband van ongeveer 450 Europese wetenschappers, IT-, en project-specialisten, die samen de gegevensverwerking van Gaia voorbereiden en uitvoeren.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Op woensdag 20 september zal Cees Ooms een lezing komen geven over ruimteweer en het fenomeen noorderlicht.

De lezing begint met het ruimteweerbericht van 20 september 2023 en de mogelijke effecten op het leven op aarde en in de ruimte. De relevante processen op de zon, en in de atmosfeer van de aarde, worden besproken. Hierbij gaat het over de verschillende door de zon uitgezonden soorten straling én het magnetisch veld van de aarde. Daarnaast wordt de werking van het noorderlicht wordt uitgelegd. Er zal ook aandacht zijn voor satellieten en de rol van belangrijke wetenschappers. Ruimteweerberichten, waarbij het er wat heftiger aan toe ging dan normaal het geval is, worden doorgenomen. Aan het eind van de lezing wordt een methode toegelicht waarmee bepaald kan worden of er een goede kans is om boorderlicht te zien.

Cees Ooms is sinds 2002 actief bezig met astrofotografie, en bezit inmiddels 5 telescopen. Sinds 2014, toen hij spectaculair noorderlicht zag in Noorwegen, verdiept hij zich ook in ruimteweer en noorderlicht.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Update 24 september 2023: de cursus zit helaas al vol, dus aanmelden is niet meer mogelijk. Wilt u op de hoogte worden gehouden over wanneer we een nieuwe cursus organiseren, stuur dan een mail naar galaxis@galaxis-sterrenkunde.nl.

Afgelopen februari hebben we een cursus “introductie in de sterrenkunde” gegeven, maar daar was zo veel belangstelling voor dat we veel geïnteresseerden teleur moesten stellen. Daarom organsieren we de cursus in oktober nog een keer!

Onze voorzitter Prof. Dr. Paul Koenraad zal dan aan de hand van prachtig beeldmateriaal vertellen over o.a. de zon, de planeten, kometen en planetoïden, sterren, zwarte gaten en sterrenstelsels. Als het weer meewerkt, zal er ook een avond een telescoop aanwezig zijn, zodat u zelf o.a planeten en sterrenstelsels kunt waarnemen. Voorkennis over sterrenkunde is niet nodig, wel een gezonde dosis enthousiasme.

De cursusdata zijn 3,10 en 24 oktober, elke keer vanaf 20:00 in De Biechten. De kosten zijn €25 voor leden van Galaxis en €35 voor niet-leden. Wilt u deelnemen, stuur dan een mail naar galaxis@galaxis-sterrenkunde.nl.

Op woensdag 21 juni zal Arie Nagel een lezing komen geven over astrofotografie.

De lezing start met een kort overzicht van de manieren om deepsky-foto’s te maken. Van stilstaande camera, via camera’s met lenzen die meerijden op de kijker tot deepsky-fotografie in het focus van de kijker. Ook wordt aandacht besteed aan ‘remote sensing’. De fotograaf bevindt zich dan op een andere locatie dan de kijker. Die kijker staat in het ideale geval onder een donkere, wolkenloze en transparante hemel.

Daarop neemt de spreker ons mee op een rondgang langs zijn opeenvolgende sterrenwachten en de gebezigde apparatuur. De lezing vervolgt met de procedure voor het fotograferen van deepsky-objecten. Welke stappen dien je achtereenvolgens te maken, hoe bij te sturen, hoe te volgen?. Aan de orde komen de verschillende manieren van volgen en een manier om de handelingen automatisch te doen verlopen. Tenslotte wordt aandacht besteed aan de bewerking van astrofoto’s. Ook de laatste ontwikkelingen (bijvoorbeeld nieuwe filters en nieuwe monteringen) zullen meegenomen worden. Uiteraard wordt de lezing rijk geillustreerd.

Arie Nagel (1944) is al vanaf zijn tienerjaren met astrofotografie bezig. Dat was nog in het ‘natte tijdperk’. De digitale fotografie maakt dat we veel betere foto’s kunnen maken. In 1976 was hij mede-oprichter en vele jaren voorzitter van de Werkgroep Astrofotografie. In 1980 werd hij gevraagd om de redactie van Zenit te versterken, ten tijde dat Govert Schilling hoofdredacteur was. In het begin van zijn loopbaan als astrofotograaf was het gewoon dat je je eigen kijkers maakte. Arie maakte daarnaast ook een montering, die hij nu nog steeds gebruikt. In het begin was de melkweg nog te zien in zijn achtertuin, maar later werd hij gedwongen te verhuizen naar de zolder, boven de lichten in de omgeving. Daarna verhuisde hij naar een donkere plek op een recreatiepark en tenslotte naar een donkere plek in Spanje: remote. Na jaren heeft hij daar de boel verkocht en ging hij weer fotograferen vanuit de lichtstad. Deepsky betreft steeds zijn voorliefde. Ons zonnestelsel komt dus in deze lezing minder aan bod. In het AstroBulletin van maart 2018 vind je een verslag van het bezoek van de redactie van dit blad aan Arie. Een aantal astrofoto’s valt te zien in zijn Facebookpagina.

Arie is getrouwd en heeft twee dochters. Hij studeerde werktuigbouwkunde en bedrijfskunde. Hij was docent en onderzoeker aan diverse universiteiten in Nederland en Slovenië met als onderwerp: Technologie Management. Daarnaast had hij een eigen adviesbureau, van waar uit hij tientallen adviezen gaf aan middelgrote bedrijven en meewerkte aan Europese projecten en uitgezonden werd door het Project Uitzending Management. Een andere hobby van Arie betreft de microscopie, meer bepaald het fotograferen van het piepkleine leven onder water. Voor zijn foto van de larve van een spookvlieg oogstte hij in 2021 de eerste prijs van het Nederlands Genootschap Voor Microscopie.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Op 17 mei zal Astrid Geurts Eeuwes een lezing komen geven over micrometeorieten.

Jaarlijks valt er tonnen buitenaards materiaal op onze aarde. Variërend van kleine stofdeeltjes tot de wat grotere exemplaren. De kleinste steentjes die veelal kleiner zijn dan 0,5 mm kun je overal terugvinden, zelfs op je eigen dak of dakgoot. Astrid Geurts Eeuwes startte zelf een onderzoek dat verrassende ontdekkingen opleverde. Ze zal verschillende tips en tools aanreiken om iedereen enthousiast te maken om zelf ook op zoek te gaan naar sterrenstof.

Astrid Geurts is al jaren actief in de sterrenkunde en gespecialiseerd in sterrenkundige applicaties, astrofotografie en micrometeorieten. Bij verschillende (onderwijs)instellingen geeft ze lezingen en demonstraties over deze onderwerpen. Ze is al jaren vrijwilligster bij Volkssterrenwacht Bussloo en Volkssterrenwacht Saturnus in Nijmegen waar zij verschillende activiteiten uitvoert op sterrenkundig gebied en haar kennis en vaardigheden verder ontwikkelt. In 2023 kreeg Astrid Geurts de Dr. J. van der Biltprijs van de Koninklijke Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS).

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.